IURA. ŹRÓDŁA PRAWA DAWNEGO
"IURA. Źródła prawa dawnego" to projekt mający na celu ułatwienie dostępu do źródeł prawa z przeszłości. Jego głównym zamierzeniem jest zamieszczenie w bazie danych krytycznych edycji źródeł prawa.
W żywiołowo rozwijających się bibliotekach cyfrowych ich Twórcy zaproponowali różne metody prezentacji treści, zwłaszcza różnicując kolekcje, w których zamieszczane są poszczególne obiekty, tożsame z jednostkami bibliotecznymi lub archiwalnymi. Metoda ta zapewnia niezwykle szybkie tempo digitalizacji, której walorów nie sposób przecenić.
W przypadku „IURA” kolekcje związane są ściśle z rodzajami źródeł prawa, czego przykładem mogą być „Dzieła prawników miejskich doby staropolskiej”. Podstawową jednostką jest z kolei fragment tekstu, który stanowi jedynie część odczytanego rękopisu albo starodruku. I tak w obrębie wspomnianej kolekcji znajdą się przykładowo transkrybowane dzieła Bartłomieja Groickiego, wraz z glosami użytkowników z zachowanych egzemplarzy, które będzie można przeglądać na dwa sposoby. Pierwszy z nich, tradycyjny, to dostęp do pełnej edycji w pliku tekstowym. Drugi sposób umożliwia, wskutek wykorzystania rozbudowanej indeksacji, wyświetlenie jedynie potrzebnego fragmentu. Wspomniana indeksacja pozwoli na wyszukanie żądanych treści, nawet jeśli fragmenty źródeł nie zawierają wprost terminu wpisanego w wyszukiwarce, lecz danego zagadnienia dotyczą. Tym samym celem rozbudowanego mechanizmu wyszukiwania jest przykładowo wyświetlenie wszystkich jednostek z zasobu bazy zawierających słowo „testament”, jak i dotyczących testamentu, choć termin w źródle nie pada. Chwiejność ortografii łacińskiej, polskiej, niemieckiej i innych języków na przestrzeni wieków spowodował konieczność włączenia do narzędzia wyszukiwania mechanizmu uwzględniającego oboczności pisowni. Stąd przykładowo wpisując wyraz „vel”, uwzględniane będą zarówno występujące w tekstach bazy „vel” jak i „uel”. Podejmowane są także starania, by równolegle z tekstem edycji krytycznej wyświetlany był skan rękopisu, co gwarantować będzie możliwość weryfikacji przez Czytelnika poprawności odczytu. Z kolei narzędzie porównywania pozwoli automatycznie wskazać różnice w odmianach tekstów (przykładowo rozbieżności między rękopisami). Jednocześnie można porównać do 10 tekstów.
Przygotowanie tekstów do zamieszczenia w bazie jest wyjątkowo pracochłonne, stąd tempo prac nad wprowadzaniem kolekcji nie może być szybkie. I tutaj gorący apel do Wydawców źródeł o rozważenie możliwości wprowadzenia edycji do bazy, z pełnym poszanowanie prawa autorskiego. Zawsze przy edycjach zamieszczonych w „IURA” podany jest jej Autor. A dostęp do uporządkowanego pod względem merytorycznym zasobu źródeł, łatwo przeszukiwanych, jest korzystny zarówno dla Użytkownika, jak i dla Wydawcy.
Wykonawcy Projektu zwracają się z uprzejmą prośbą do Państwa korzystających z witryny w celach naukowych, dydaktycznych czy popularyzatorskich, o zwięzłe poinformowanie w swych publikacjach i wystąpieniach o skorzystaniu z bazy "IURA. Źródła prawa dawnego".
Maciej Mikuła
FONTES IURIS POLONICI
Kontynuując tradycje edytorstwa źródeł historyczno-prawnych, istniejące na Wydziale Prawa i Administracji od przeszło 150 lat, powołana została seria "Fontes Iuris Polonici". Od 2013 r. ukazały się następujące tomy:
W. Uruszczak, M. Mikuła, K. Fokt, A. Karabowicz (oprac. i wyd.), Księga kryminalna miasta Krakowa z lat 1554-1625, Kraków 2013 [Fontes Iuris Polonici, seria: prawo miejskie, t. 1]
M. Mikuła (oprac. i wyd.), Księga kryminalna miasta Dobczyc 1699-1737, Kraków 2013 [Fontes Iuris Polonici, seria: prawo miejskie, t. 2]
W. Uruszczak, M. Mikuła, K. Fokt, A. Karabowicz (oprac. i wyd.), Księga kryminalna miasta Krakowa z lat 1589-1604, Kraków 2016 [Fontes Iuris Polonici, seria: prawo miejskie, t. 3]
W. Uruszczak, M. Mikuła, K. Fokt (oprac. i wyd.), Księgi kryminalne miasta Krakowa z lat 1630-1633, 1679-1690 [Criminal courts records from Kraków City from 1630-1633, 1679-1690], Kraków 2016 [Fontes Iuris Polonici, seria: prawo miejskie, t. 4]
K. Fokt, Ch. Speer, M. Mikuła (oprac. i wyd.), Najstarsza zgorzelecka księga miejska 1305–1416 (1423). Edycja i komentarz, cz. 1, Societas Vistulana, 2017 [Fontes Iuris Polonici, seria: prawo miejskie, t. 5]